اتحادیه بین‌المللی حفاظت طبیعت

مقدمه

 با نام اختصاری آی‌یوسی‌ان (IUCN) شناخته می‌شود

The International Union for the Conservation of Nature and Natural Resources

سازمان بین‌المللی با هدف حفاظت از منابع طبیعی در سراسر دنیا می باشد. که شامل جمع‌آوری داده‌ها و تجزیه و تحلیل، بررسی، پروژه‌های درست، حمایت، لابی و آموزش و پرورش است.  و یک مقام برجسته در مورد محیط زیست و توسعه پایدار توانسه قرار بگیرد. همچنین انجمنی بی طرف برای دولت ها، سازمان های غیر دولتی، دانشمندان و جوامع محلی برای پیدا کردن راه حل های عملی برای حفاظت، توسعه و چالش ها شناخته می شود.

این سازمان در سال ۱۹۴۸ بنا شده و متشکل از 83 کشور، 110 آژانس دولتی، بیش از 800 تشکل غیر‌دولتی و 10هزار دانشمند و کارشناس از 181 کشور که به صورت مشارکت جهانی فعالیت می‌کنند. 1100 ستاد در 40 کشور دنیا دارد و دفتر مرکزی این سازمان در کشور سوییس است اما بسیاری از سال ۱۹۹۰ به آن سازمان جهانی حفاظت از محیط‌زیست IUCN گفته‌اند.

این سازمان از ناظران و مشاوران در سازمان ملل متحد متشکل شده  و در اجرای چندین کنوانسیون بین‌المللی در مورد حفاظت از طبیعت و تنوع زیستی نقش دارد. این شرکت در تأسیس صندوق جهانی طبیعت و مرکز نظارت بر حفاظت از جهان شرکت داشته. و در گذشته، به دلیل قرار دادن منافع طبیعت بر منافع مردم بومی مورد انتقاد قرار گرفت. در سال‌های اخیر، روابط نزدیکتر آن با بخش تجاری بحث و مجادله ایجاد کرده‌است.

ماموریت اصلی اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت تحت تاثیر قرار دادن، تشویق و ترغیب جوامع دنیا محسوب می گردد تا علاوه بر حفظ تنوع زیستی، روند استفاده از منابع طبیعی را بر اساس معیارهای اکولوژیک متعادل کند.

این اتحادیه بر پایه یک سازمان چند فرهنگی و چند زبانی بنا شده است. تا هنگامی که ایده حفاظت از محیط زیست در دهه‌های گذشته با سعی و کوشش و در جهت حفظ منافع سیاسی انجام می گرفته ، ملت‌ها تمایل کمتری برای همکاری با اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت داشته باشند. در حدود 16 هزار گونه از حیوانات و گیاهان در خطر  انقراض‌ قرار گرفته اند و بسیاری از اکو‌سیستم‌ها، تالاب‌ها، جنگل‌ها در حال انحطاط و تخریب هستند در حالی که مشخص است اکو‌سیستم‌های طبیعی منابعی با ارزش در اختیار انسان قرار می‌دهند.

سازمان جهانی حفاظت از منابع طبیعی (IUCN) به دنبال افزایش درک علمی فرصت‌هایی ست که طبیعت در اختیار انسان قرار می‌دهد. اما این سازمان جهانی می‌داند این درک تنها از طریق راه‌های عملی چون همراهی دانشمندان، سیاستگزاران، رهبران اقتصادی و NGها  و تغییر ارزش‌های جهانی و نحوه استفاده از منابع طبیعی تحقق خواهد یافت.

و از طریق حمایت و توسعه علوم جدید حفظ محیط زیست، استفاده این علوم در پروژه‌های بین‌المللی و برقراری ارتباط بین نتایج بدست آمده در تحقیق‌ها با سیاست‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی از طریق گفت‌وگوی بین دولت‌ها و جوامع شهری و بخش خصوصی به دنبال حفظ محیط زیست است. اولویت برنامه فعلی سازمان جهانی حفاظت از  محیط زیست (2008-2005) بازشناسی راه‌های امرار معاش به خصوص برای فقرا از طریق مدیریت پایدار منابع طبیعی است. گسترش این تفکر نیازمند یکپارچگی در تصمیم‌ها و عملکرد‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی سیاستگذارها در همه رده‌ها و همچنین در رهبران اقتصادی است.

این سازمان در پروژه‌های خود، مفهوم مدیریت اکوسیستم جهت حفظ تنوع زیستی و معیشت پایدار وابسته به منابع طبیعی مستقیم را به کار می‌برد و تلاش دارد تا اکوسیستم‌ها را مدیریت و بازسازی کند و همچنین نحوه زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم را بهبود بخشد.

اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت به عنوان بزرگترین شبکه دانش زیست محیطی تا کنون به 75 کشور برای حفظ منابع طبیعی و تدوین استراتژی‌های تنوع زیست محیطی کمک کرده‌است.

سازمان جهانی حفاظت از منابع طبیعی (IUCN) به دنبال افزایش درک علمی فرصت‌هایی است که طبیعت در اختیار انسان قرار می‌دهد.

تشکل‌های نسل سوم وظایفی مربوط به بهبود وضعیت زندگی تمامی مردم را عهده‌دار هستند. یکی از این وظایف که امروزه تقریبا در تمامی کشورها تشکل‌های قوی و مخصوص به خود را دارد مساله محیط‌زیست است. وجود هزاران تشکل محیط‌زیستی که از جنبه‌های مختلف باعث بهبود وضعیت محیط‌زیست می‌شوند عاملی برای ایجاد چند تشکل بین‌المللی در زمینه محیط‌زیست هستند. این اتحادیه متشکل از شش کمیسیون، دبیرخانه مرکزی شورای ‏IUCN‏، کنگره جهانی حفاظت و کمیته‌های ملی و منطقه‌ است

 این شش کمیسیون عبارتند از: کمیسیون مدیریت اکوسیستم که یک‌سری رهنمودهای تخصصی و کارشناسانه‌یی را در زمینه راه‌های دستیابی به مدیریت موفق اکوسیستم‌های طبیعی و اصلاح شده با بهره‌گیری از علوم مختلف را تامین می‌کند.

کمیسیون قوانین زیست محیطی که به عنوان کمیته قوانین و مقررات IUCN تشکیل شده و نخستین مرکز تلفیق علوم حفاظتی با ابزارهای سیاسی و قانونی و متعلق به IUCN بوده است. کمیسیون آموزش و ارتباطات که در حقیقت وظیفه پشتیبانی و حمایت از کاربرد استراتژیک آموزش و ارتباط در جهت اجرای فعالیت‌های حفاظتی و بهره‌مندی پایدار از تنوع زیستی به عنوان یک رکن اصلی توسعه پدیدار برای نسل آینده است.

کمیسیون بقای گونه‌ها، حفاظت از تنوع زیستی از طریق توسعه و گسترش و اجرای برنامه‌هایی در جهت تحقیق، ذخیره‌سازی، نگهداری و مدیریت بر گونه‌ها و زیستگاه‌هایشان باشیوه‌یی مناسب را برعهده دارد.

کمیسیون استراتژی زیست محیطی و برنامه‌ریزی که یک هدف عمده را دنبال می‌کند و آن ارتقای پیشبرد و اجرای علم و تکنولوژی از طریق تغییر رفتارهای انسانی می باشد.

کمیسیون پارکهای ملی و مناطق حفاظت شده که طراحی و گردآوری مناطق حفاظت شده را برعهده دارند.

دبیرخانه IUCN متشکل از یک دبیرکل بوده که رییس اجرایی و سرپرست دبیرخانه است که با اختیارات خاص مسوول اجرا اصلاح تغییر سیاست‌ها و برنامه‌ها است این شورای متشکل از ۳۱ عضو بوده که وظیفه پذیرش و نشر بیانیه‌هایی در مورد اهداف را دارد علاوه بر آن وظیفه تصویب برنامه‌ها، بودجه، گزارشات، اصلاح و تجدید نظر عملکرد کمیسیون‌ها را عهده‌دار است کمیته‌های ملی و منطقه‌یی به وسیله شورای IUCN به رسمیت شناخته می‌شود و برای مشارکت هر یک از عضا در برنامه‌ها در یک منطقه یا یک کشور سازماندهی شده که زیرنظر خود افراد اداره می‌شود. بالاترین ارگان کنگره جهانی حفاظت است که وظیفه تعیین و توضیح سیاست کلی و رسیدن به تصویب برنامه و طرح‌های مالی را برعهده‌دارد. زبان‌های رسمی این اتحادیه فرانسه، انگلیسی و اسپانیایی بوده است.

وظایف واقدامات اصلی این اتحادیه:

تضمین‌ حفاظت‌ از طبیعت‌ به‌ ویژه‌ حفظ‌ تنوع‌ زیستی‌ گونه‌ها به‌ عنوان‌ یک‌ بنیان‌ و منبع‌ اساسی‌ برای‌ آیندگان‌.

اطمینان‌ در نقاطی‌ از جهان‌ که‌ منابع‌ طبیعی‌ زمین‌ مورد استفاده‌ قرار می‌گیرند، اینگونه‌ بهره‌برداری‌ به‌ صورت‌ خردمندانه‌، عادلانه‌ و به‌ صورت‌ پایدار انجام‌ گیرد.

هدایت‌ جوامع‌ بشری‌ به‌ سمت‌ توسعه‌ و در مسیر کیفیت‌ زندگی‌ مطلوب‌ و در عین‌ حال‌ همسو با ظرفیت‌ قابل‌ تحمل‌ محیط‌ (زیست‌کره‌) .

دیده‌بانی گونه‌های گیاهی و جانوری کشورهای جهان برای قرار دادن در فهرست قرمز سازمان جهانی حفاظت از محیط زیست (IUCN Red List)

تشکیل جلسات و همایش‌های بین‌المللی برای اتفاقات زیست محیطی به مانند کنگره پارک جهانی در سال 2003

انتشار دستاورد‌های علمی سازمان و کارشناسان در زمینه محیط زیست در سراسر جهان

ارائه توصیه‌ و پشتیبانی فنی دولت‌ها، سازمان‌ها و کمیسیون‌های بین‌المللی و دیگر گرو‌های سیاسی مانند G8 و G77.

ارزیابی و معرفی تمامی سایت‌های فعال در زمینه میراث طبیعی جهان.

همکاری فنی برای ایجاد تنوع زیستی و برنامه عمل کشور‌ها

آماده سازی زمینه‌های حمایت کشورها در زمینه قوانین حمایت از محیط زیست و تدوین استراتژی‌های مدیریت منابع طبیعی
نقاط قوت IUCN برای ارائه حفاظت و پایداری در دو سطح جهانی و محلی:

علوم – 11000 کارشناس جهت تعیین استانداردهای جهانی، برای مثال: استانداردهای قطعی جهانی برای خطر انقراض گونه ها در لیست قرمز IUCN

اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) به عنوان یک سازمان بین المللی غیردولتی محیط زیستی نقش چشمگیر و حیاتی در شکلگیری و توسعه این گرایش از حقوق را داشته است. این سازمان نقش مهمی در آگاه سازی جامعه بین المللی برای اهمیت ایجاد قوانین و مقررات بین المللی محیط زیستی داشته است و از این رو با کمک به شکل گیری کنوانسیون ها و معاهدات بین المللی و برگزاری نشست های جهانی محیط زیستی ، در شکلگیری حقوق بین الملل محیط زیست نقش حیاتی داشته است و در توسعه این رشته از حقوق در زمینه های مختلف بسیار فعال بوده وهمچنین نیز در حال فعالیت است. به طوریکه سال های طولانی است این سازمان به عنوان مهمترین و موثرترین سازمان بین المللی غیردولتی فعال در محیط زیست ویژه حقوق محیط زیست شناخته می شود.

اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) در بیانیه جدیدی از آغاز همکاری خود با چند نهاد تاثیرگذار بین‌المللی حفاظت از محیط زیست برای راه‌اندازی برنامه بی‌سابقه‌ای با عنوان «اتحاد برای حیات وحش» به منظور حفاظت بیشتر از گونه‌های زیستی جهان خبر داد.

به گزارش سرویس «محیط زیست» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این برنامه مشترک یک توافق بلندمدت برای مقابله با تهدیدهای جهانی پیشروی منابع طبیعی جهان نظیر تجارت غیرقانونی در حیات وحش است و برخی از اعضای خانواده‌ سلطنتی انگلیس و ولز نیز برای همکاری در اجرای این طرح بین‌المللی داوطلب شده‌اند.

پرنس ویلیام، شاهزاده انگلیس که یکی از طرفین این همکاری است درباره این برنامه عنوان نمود: تهدیدهای پیشروی میراث طبیعی ما بسیار گسترده است اما من معتقدم این گروه همکاری که از مغزهای متفکر حفاظت از طبیعت تشکیل شده می‌تواند سبب برانگیختن انگیزه برای ایجاد یک تعهد جدید و حرکتی برای حفاظت از گونه‌ها و زیستگاه‌های در معرض خطر نابودی برای نسل‌های آینده شود. به عنوان مثال در مسئله تجارت غیرقانونی حیات وحش، تقاضا برای محصولات تولید شده از اعضای بدن جانوران، منجر به مرگ سالانه ده‌ها هزار جانور گوناگون از گونه‌های مختلف و ارزشمند می‌شود که آنها را بیشتر به سودی نابودی سوق می‌دهد.

کارشناسان این اتحادیه تاکید دارند: ما باید با همکاری هم از این فاجعه جلوگیری کرده و به فرزندانمان فرصت دیدن حیات وحش زیباتر و متنوع‌تر را بدهیم.

این همکاری روی موضوع مهم «تجارت غیرقانونی حیات وحش» تمرکز خواهد داشت. شبکه نظارت بر تجارت غیرقانونی حیات وحش (TRAFFIC) طی یک برنامه مشترک و با همکاری IUCN و صندوق جهانی طبیعت (WWF) در حال تهیه گزارشی برای همکاری در بررسی وضعیت کلی تجارت غیرقانونی حیات وحش و بررسی گزینه‌هایی برای تحت کنترل درآوردن وضعیت موجود است.

IUCN نیز از طریق «کمیسیون نجات گونه‌ها»، دانش متخصصان خود را در تجارت حیات وحش در اختیار این برنامه همکاری قرار می‌دهد.

به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN)، «سایمون استورات»، رییس کمیسیون نجات گونه‌های IUCN‌ ضمن ابراز خرسندی از این همکاری مشترک افزود:  امروز شاهد رشد بی‌سابقه تجارت غیرقانونی حیات وحش هستیم و ارزش مالی این بازار هزاران میلیون دلار برآورد می‌شود. تجارت غیرقانونی و قاچاق حیات وحش همچنین تبعات امنیتی، اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی فراوانی دارد که تلاش داریم با به اشتراک گذاشتن تجربیات خود در این زمینه گامی به جلو برداریم. برنامه «اتحاد برای حیات وحش»، همچنین تلاش دارند ضمن تاکید ویژه بر روی نسل آینده، رهبران حافظ محیط زیست و حیات وحش، سطح آگاهی‌ها و نگرانی‌ها را از بحران‌های پیشروی حفاظت از طبیعت افزایش دهد.

نهادهای بین‌المللی حافظ محیط زیست که در این برنامه با IUCN همکاری خواهند داشت شامل سازمان بین‌المللی حفاظت از محیط زیست، سازمان بین‌المللی حفاظت از گونه‌های گیاهی و جانوری، سازمان حفاظت از طبیعت، انجمن حفاظت از حیات وحش، دفتر صندوق جهانی حفاظت از طبیعت در انگلیس و انجمن جانورشناسی انگلیس و تمامی سازمان‌های عضو اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) خواهند بود.