ویروس کرونا
مقدمه
باتوجه به اوضاع فعلی جهان اطلاعاتی درباره ویروس و چگونگی محافظت در برابر آن روز به روز منتشر می شود. کسب آمادگی مناسب و محافظت از خود و خانواده اهمیتی کلیدی در پی خواهد داشت. همچنین اطلاعات نادرستی در بین مردم رواج پیدا کرده. اطلاعات نادرست در زمان بروز یک بحران سلامت، مردم را در برابر ویروس کرونا، اشاعه ترس و گسترش بیماری آسیب‌پذیر می‌سازد.
نکته مهم در مورد ویروس کرونا و جهش های آن، این می باشد که در حال حاضر پایگاهی در خصوص ویروس کووید١٩ در سازمان جهانی بهداشت وجود دارد که در آن اعلام می شود کدام جهش مورد توجه جدی این نهاد و کدام مورد بی اهمیت است.
و مباحثی که در فضای مجازی در خصوص از بین رفتن ویروس کرونا مبنی براینکه در آخرین جهش خود از بین رفته، برای ایجاد جوی است که هم عادی انگاری صورت گیرد و هم کسانی که قصد زدن واکسن ندارند، تصور داشته باشند که کرونا تمام شده و رعایت الگوهای بهداشتی کاهش پیدا نماید.و نیز این کار به نوعی با پیچیدگی بیشتر هم سطح رعایت پروتکل ها و هم سطح واکسیناسیون را پایین می آورند و در مورد جهش ها یک روند وجود دارد و این روند را سازمان جهانی بهداشت اعلام می کند.
عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا عنوان نمود : درحدود یک سال پیش نیز تعدادی از نظریه پردازان بیان کردند و این احتمال را دادند که جهشی در ویروس کرونا پدید می آید که خود به خود نمی تواند ادامه دهد ولی این موضوع را فقط در حد یک احتمال مطرح کردند که آن هم صحت ندارد.و اخیرا اخباری در فضای مجازی با این عنوان منتشر شد که خبر خوب ژاپنی‌ها درباره کرونا، احتمال پایان کرونا و ویروس نابود شد.
در ماه اکتبر تعداد موارد تایید شده‌ی کووید-۱۹ ژاپن به طور غیرمنتظره‌ای کاهش یافت و
محققان موسسه ملی ژنتیک ژاپن در حال بررسی یک جهش در ژن Nsp14 هستند. جهش در این ژن امکان ترمیم در ویروس را مختل می‌کند و این جهش برضد کرونا خواهد بود که این ویروس جهشی مفید داشته که به نوعی خودکشی آن را رقم می‌زند. با این حال پس از انتشار این خبر همچنان خیلی از پزشکان توصیه می‌کنند واکسیناسیون کرونا ادامه پیدا کند.
به نقل از چاینادیلی، اقدامات پیشگیرانه ژاپن شدیدتر از پیش نشده است بنابراین به نظر می‌رسد پدیده کاهش موارد ابتلا ناشی از بروز نوعی جهش در ویروس باشد.
به نقل از خبرگزاری کیودو نیوز، محققان موسسه ملی ژنتیک ژاپن و دانشگاه نیگاتا به تازگی آخرین تحقیقات خود را منتشر کرده‌اند. مطالعات نشان داده که در ژنوم سویه جهش یافته دلتا، آنزیمی به نام “nsp۱۴” جهش پیدا کرده است و این جهش باعث عدم بازسازی کامل ویروس و مرگ آن می‌شود. محققان دریافتند که ویروس‌هایی که جهشی در آنزیم “nsp۱۴” دارند، ۱۰ تا ۲۰ برابر بیشتر از ویروس‌های معمول جهش می‌کنند. بنابراین زمانی که موارد ابتلا در ماه اوت در ژاپن به اوج خود رسید این جهش در “nsp۱۴” رخ داده بود. در این مورد، آنزیم “nsp۱۴” مسئول بازسازی ویروس است. اگر این فرآیند به موقع انجام نشود، جهش‌های زیادی روی هم انباشته می‌شود و ویروس قادر به تکثیر نخواهد بود.در موج پنجم با افزایش گسترش بیماری میزان ویروس‌هایی که “nsp۱۴” آنها جهش پیدا کرده بود افزایش یافت.این نوع از ویروس در بسیاری از مبتلایان موج پنجم وجود داشت این موضوع از نظریه‌ای مبنی بر ضعیف شدن ویروس سارس-کوو-۲ به دلیل تغییرات در آران‌ای RNA پشتیبانی می‌کند.
تعداد مبتلایان ژاپن در روز شنبه به ۲۲۹ نفر رسید که کمتر از یک درصد ۲۵ هزار و ۹۰۰ مبتلا در بیستم ماه اوت است.
“ایزورو اینوئه”(Izuro Inoue)، پروفسور موسسه ملی ژنتیک ژاپن باور دارد که علت کاهش تعداد مبتلایان بروز جهش در “nsp۱۴” باشد که باعث بروز جهش‌های غلط و در نهایت نابودی ویروس می‌شود.علاوه بر آن محققان تصور می‌کنند که آنزیمی به نام “APOBEC” باعث تغییر “nsp۱۴” شده باشد. گفته می‌شود این آنزیم در شرق آسیا و اقیانوسیه در بسیاری از افراد فعال است.با این حال باید در نظر داشته باشیم که تنها گونه‌هایی از ویروس که دارای آنزیم “nsp۱۴” هستند ممکن است در حال ضعیف شدن باشند این بدان معناست که احتمال بروز جهش‌های واگیردارتر و خطرناک‌تر در سایر گونه‌های ویروس وجود دارد.
این تحقیقات ژاپنی نباید منجر به گمانه‌زنی‌های اشتباه مبنی بر مرگ کروناویروس جدید شود.
یکی از پزشکانی که در صفحه اینستاگرام خود هم با اشاره به این خبر نوشته است: طی ماه اخیر با بیان اینکه در ژاپن اقدامات خاصی صورت نگرفته، تعداد بیماران به صورت چشمگیری کاهش یافته است. محققان دریافتند که جهش جدیدی در ویروس کرونا در ژاپن صورت گرفته که ممکن است موجب مرگ ویروس به صورت طبیعی شود. با این حال این بدین معنی نیست که واکسن نزنیم چون معلوم نیست ویروس خود به خود از بین رفته یا نه ولی به هر حال خبر خوبی بوده است.در فرآیند تکثیر و انتشار سریع ویروس، ژنوم گاهی دچار جهش اشتباه می‌شود این موضوع یکی از دلایل اصلی بیماری نیز هست.
جهش های ویروس کرونا
کارشناسان اظهار دارند ،نگرانی‌های گسترده‌ای در مورد ظهور جهش‌های جدید ویروس کرونا وجود دارد، زیرا نرخ ابتلا به عفونت دوباره در سطح جهان افزایش می‌یابد و نوع بسیار قابل انتقال دلتا به ویژه در میان افراد واکسینه نشده و مناطقی که اقدامات ضد همه‌گیری کاهش یافته، در حال افزایش است. همه ویروس‌ها، از جمله SARS-CoV-2 که باعث کووید 19 می‌شود، با گذشت زمان جهش می‌یابند و اکثر جهش‌ها تأثیر کمی روی خواص ویروس دارند یا هیچ تاثیری ندارند، اما جهش‌های خاصی می‌توانند بر خواص یک ویروس، سهولت انتشار آن، شدت بیماری ایجاد شده و مقاومت آن در برابر واکسن‌ها، داروها و سایر اقدامات متقابل تأثیر بگذارند.
نکته ای که در خصوص این ویروس وجود دارد این است که در هر کشوری که در حال انجام واکسیناسیون هستند، ویروس ها به یک شکل و در کشورهایی که واکسن نزده اند به یک شکل دیگر عمل می کنند.به طور مثال بخش عمده ای از آفریقا دسترسی به واکسن نداشتند؛ بنابراین جهش ویروس کرونا در این کشورها با جهش ویروس در ایران و جهش های کشورهای دیگر کاملا متفاوت خواهد بود. این تصور که جهشی فراهم شده که مشکل سرایت ویروس کرونا را حل کرده است، درست نیست.
عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در خصوص آخرین وضعیت جهش ویروس کرونا در ایران اظهار داشت: تصوری که در خصوص جهش ویروس کرونا به نام لامبدا و مو وجود داشت. این است که این جهش از ویروس در هیچ کجای دنیا نتوانست پیش برود و وارد کشور ما نیز نشده و این امر به مساله جهانی تبدیل نشد. سویه غالب ویروس کرونا در حال حاضر از نوع دلتا است. رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به آخرین تغییرات در ویروس کرونا، به سرعت انتقال زیادتر جهش دلتا، ماندگاری کم ویروس روی سطوح، مهمترین راه کنترل کووید 19 در ایران و ریشه کن نشدن و ماندگاری همیشگی ویروس کرونا در جهان اشاره نمود.
همه روزه اخبار جدیدی از تغییر در ساختار و رفتارهای مختلف ویروس کرونا به گوش می‌رسد و باجهش‌های جدید رو می‌شویم؛ به طوری که اکنون سویه دلتا جهش غالب کشورهای مختلف دنیاست و مورد جدید لامبدا نیز بیش از 50 کشور جهان را با خود درگیر کرده است.
باید توجه داشته باشیم هنوز گردش بالای ویروس در حال گردش می باشد و تعداد موارد روزانه تست تشخیصی کرونا بالاست؛آمار مرگ باللا و احتیاج است تا اقداماتی سریع و قاطع تر در از گردش انداختن ویروس داشته باشیم؛ این اقدامات شامل لاک داون، سکون ایجاد کردن، واکسیناسیون و سریع می‌تواند تاثیر گذارد و بار بیمارستانها را کم کند.
دلتا سویه غالب ویروس کرونا و از نوع لامبدا و مو در کشور وجود ندارد
همچنین خاطر نشان کرد واکسن فقط و فقط شدت بیماری، تعداد موارد بستری و تعداد موارد ابتلا را کم می نماید و بیشتر در کاهش مرگ و میر اثر دارد، ولی وضعیت دنیا نشان دهنده ان است که حتی در کشورهایی که واکسن زدند، بیماری ایجاد می شود اما به بستری بیمار نمی انجامد. دانشمندان و مقامات بهداشت عمومی در حال تحقیق درباره شدت سرایت این سویه جدید هستند؛ در گزارش گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس به سویه مو، تازه‌ترین جهش ویروس کرونا شناسایی شده است که :
مو که به بی.۶۲۱.۱ نیز شناخته می‌شود پنجمین سویه ویروس کرونا است که سازمان جهانی بهداشت آن را در رده «زیر نظر» قرار داده، این جهش ابتدا در ژانویه ۲۰۲۱ در کلمبیا مشاهده شد و اکنون، سویه غالب در این کشور و همسایه‌‌اش، اکوادور، است.
در این پژوهش آنها به دنبال پاسخ این سوال که آیا نوع مو بیشتر از نوع دلتا که در بسیاری از جهان غالب است، قابل انتقال است یا باعث بیماری جدی‌تری می‌شود یا خیر هستند که برای رسیدن به پاسخ آن پژوهش‌های بسیاری باید صورت بگیرد. در حال حاضر سویه مو در آمریکای جنوبی، به ویژه با گردش همزمان نوع دلتا، برای تغییرات تحت نظارت است. سویه مو، پنجمین جهش ویروس کرونا که سازمان جهانی بهداشت آن را زیر نظر گرفته، در 39 کشور شناسایی شده و کارشناسان به دقت آن را تحت نظر گرفته‌اند تا شدت سرایت این سویه و مقاومت آن نسبت به واکسن‌های موجود مشخص شود.
منشا سویه «مو»
این جهش ابتدا در کشور کلمبیا مشاهده شد و اکنون، سویه غالب در این کشور و همسایه‌‌اش، اکوادور، است که عامل به ترتیب ۳۹ درصد و ۱۳ درصد موارد ابتلا در این کشورها شناخته شده است. از سوی دیگر، گستردگی «مو» در جهان هنوز محدود است و موارد ابتلا به این سویه کمتر از ۰.۱ درصد کل مبتلایان به کووید-۱۹ را در برمی‌گیرد اما این سویه در حال راهیابی به قاره اروپا است. بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت، گزارش‌های مربوط به گستردگی این ویروس باید «با ملاحظات لازم تفسیر شود» زیرا توانایی بررسی توالی ویروس در بسیاری از کشورها محدود است.
مقاومت این سویه در مقابل واکسن
نظام سلامت عمومی انگلیس (PHE) در ماه ژوئیه اعلام کرد که هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر اینکه سویه «مو» علایم شدیدتری داشته باشد یا اثربخشی واکسن بر آن کمتر باشد، وجود ندارد. و این سازمان از همان ابتدا اعلام کرده است که این سویه جهش‌هایی دارد که می‌تواند آن را نسبت به سایر گونه‌های ویروس کرونا که اکنون شایع‌اند، در مقابل واکسن مقاوم‌تر کند؛ اما این نهاد افزود که برای تایید این مسئله به پژوهش‌های بیشتری نیاز است؛ ونیز لازم به ذکر است، حداقل45 مورد از ابتلا به سویه مو در انگلیس شناسایی شده و به نظر می‌رسد نتیجه تردد مسافران بوده گزارش نظام سلامت عمومی انگلیس در ماه ژوئیه نشان داده که بیشتر افراد مبتلا در دهه بیست سالگی بودند و برخی از آنها یک یا هر دو دز واکسن کووید را دریافت کرده بودند. ارزیابی خطر نوع مو که توسط این نهاد در ماه آگوست منتشر شد، کار آزمایشگاهی را برجسته می‌کند که نشان می‌دهد این نوع حداقل به اندازه نوع بتا در برابر ایمنی ناشی از واکسیناسیون مقاوم است، اما شواهد بیشتری از سایر مطالعات آزمایشگاهی و موارد واقعی این نوع مورد نیاز است. میزان تهدید این نوع بسیار نامشخص است و بستگی به این دارد که موارد ابتلا به آن در هفته‌ها و ماه‌های آینده بطور قابل ملاحظه ای افزایش یابد.
شناسایی سویه مو در ۳۹ کشور
سویه مو که با نام B.۱.۶۲۱ نیز شناخته می‌شود، در ۳۰ آگوست پس از شناسایی در ۳۹ کشور به لیست نظارت WHO اضافه شد و مشخص شد که دارای خوشه‌ای از جهش‌هاست.آمریکای جنوبی، انگلیس، اروپا ، ایالات متحده و هنگ کنگ از جمله کشورهایی هستند که موارد ابتلا به این سویه نوظهور را گزارش کرده‌اند.
لامبدا جدیدترین جهش در کروناست
واریانت‌های جدیدی در ویروس ایجاد شده که لامبدا جدیدترین نوع جهش کرونا شناخته شده است.این نوع واریانتی که قدرت انتقال بالا و ایمن گریزی بیشتری دارد؛ به طوری که در کودکان بیشتر ایجاد بیماری و شدت به آن می‌دهد؛ در واقع نسبت به واکسن مقاومت بیشتری نشان می‌دهد اما باید تحقیقات بیشتر برای نظرات قطعی حاصل شود.
لامبدا در حال گردش در کشورهای دیگر
اکنون 42 کشور لامبدا را گزارش کرده‌اند . که در این کشورها پایش ژنتیکی انجام می‌دهند. در کشورهای همسایه ما مانند ترکیه، هندوستان و قطر نیز سوش لامبدا وجود دارد و می‌تواند باعث انتقال لامبدا به ایران شود.
کرونا نابود نخواهد شد
اینکه ویروس ریشه کن شود، وجود نخواهد داشت، ولی می شود با از گردش انداختن ویروس، واکسیناسیون وسیع و ایجاد شبکه ایمنی بین مردم، بیماری را به صورت اندمیک انجام شود و در آینده شاهد اتفاقات بهتر باشیم. همه کشورهای دنیا باید اقدامات هماهنگ داشته باشند و با یک روش موثر و استاندارد را انجام دهند.
