همه چیز درباره عمل های قلب و عروق
مقدمه
بطور کلی عمل های جراحی قلب و عروق به دو گروه کلی تقسیم بندی می شوند:
الف) جراحی قلب باز
ب) جراحی قلب بسته
این عملهای جراحی چندین روش متفاوت دارد که رایج ترین آنها بای پس عروق کرونر (CABG) یا جراحی بای پس است که با نام عمل قلب باز نیز شناخته می شود.
الف) جراحی قلب باز
در جراحی بای پس یا عمل قلب باز، جراح بخشی از رگهای سالم فرد را جدا میکند، این جداسازی ممکن است از دیواره قفسه سینه یا ساق پای بیمار انجام شود. در جراحی عمل قلب باز با ایجاد یک مسیر جدید برای جریان خون، عضله قلب به خون غنی از اکسیژنی که برای فعالیت مناسب نیاز دارد، ایجاد خواهد شد.در این نوع جراحی که با کمک ماشین قلب و ریه مصنوعی صورت می گیرد قلب و ریۀ بیمار به طور موقتی از کار می افتند و قفسۀ سینه از وسط شکافته شده و پیوند قلب و یا بای پس کرونر قلب در روی آن صورت می گیرد. در این روش خون سیاه رگ و یا تیرۀ بیمار توسط لوله وارد ماشین قلب و ریۀ مصنوعی شده و در داخل ماشین توسط دستگاهی به نام اکسیژناتور با اکسیژن مخلوط و سپس توسط لوله ای دیگر به شریان آئورت باز می شود، سپس این خون اکسیژن دار و روشن (سرخ رگی ) و تصفیه شده به تمام اعضای بدن فرستاده می شود در ادامه این جراحی، رگ جداشده به بالا و پایین رگ مسدود شده پیوند داده میشود تا گذرگاه جدیدی برای جریان خون ایجاد شود. در نتیجه، جریان خون بخش مسدود شده را دور میزند و خونرسانی طبیعی قلب مجددا برقرار می شود. بای پس تکی، بای پس دوگانه، دور زدن سه تایی یا چهارتایی به تعداد شریان های مورد نیاز در این عمل انجام می شوند. پس از اتمام عمل جراحی قلب، به تدریج قلب و ریۀ بیمار به وظیفۀ اولیۀ خود باز گردانده می شوند یعنی بیمار از پمپ خارج می شود.
فواید عمل قلب باز
جراحی قلب باز اگر توسط تیم جراحی مجرب صورت گیرد ، نسبت به درمان دارویی و استفاده از استند می تواند نتایج مثبت بیشتری داشته باشد.
مزایا استفاده از عمل قلب باز به این صورت می باشد:
در افرادی که تنگی های متعدد عروق کرونر دارند که به صورت تنگی هر سه رگ قلب و شاخه های مهم آنهاتقسیم می شود، استفاده از عمل قلب باز بیشتر از بقیه روشها به باز شدن همه رگهای قلب منجر می شود.
در عمل قلب باز برای بای پس شریان اصلی قلب یا شریان از رگ داخل سینه ای به نام “LIMA” استفاده می شود. شریان LIMA نسبت به تنگی مجدد بسیار مقاوم بوده و حتی بعد از سالهای متمادی باعث خونرسانی شریان LAD می شود.
با توجه به استفاده از 3 یا 4 پیوند رگ در عمل جراحی قلب باز ، انسداد یک یا حتی دو عدد از این پیوندها در سالهای بعدی معمولاً موجب بروز سکته قلبی ، نارسایی قلبی یا حوادث ناگوار نخواهد شد.
بعد از جراحی قلب باز احتمال تکرار آنژیوگرافی و احتیاج به باز کردن مجدد عروق کرونر ، نسبت به درمان دارویی یا استفاده از استند کمتر است.
معایب عمل قلب باز
عمل قلب باز احتیاج به بیهوشی ، باز کردن قفسه سینه و استفاده از پمپ قلب برای 3 تا 4 ساعت دارد. یکی از مهمترین محدودیت های عمل قلب باز ، عدم تحمل شرایط عمل توسط برخی از بیماران است. بیماران سالخورده ، افراد با نارسایی قلبی و نارسایی کلیه یا بیماران مسن معمولاً جراحی و دوره بعد از عمل سختی خواهند داشت.
از دیگر محدودیتهای استفاده از عمل قلب باز می توان به موارد نام برد:
دوره نقاهت طولانی. بهبودی پس از عمل قلب باز معمولاً یک هفته طول می کشد و برای جوش خوردن استخوان قفسه سینه و بهبود زخم های پا به دو تا سه ماه زمان نیاز است.
در برخی از بیماران به ویژه افراد دیابتی ، احتمال عفونت قفسه سینه و زخم های بیمار وجود دارد.
افراد با تنگی عروق محیطی و افرادی که سیاهرگ های مناسبی ندارند ، کاندید خوبی برای درمان با این روش نمی باشند .
در افرادی که عمل قلب باز انجام می دهند ، در صورت انسداد مجدد عروق قلبی ، تکرار عمل جراحی با خطرات و عوارض بیشتری نسبت به عمل جراحی بار اول همراه است.
سیاهرگ های پا که برای انجام پیوند عروق قلبی استفاده می شوند ، معمولاً بعد از 2 تا 5 سال از عمل جراحی شروع به تنگی و انسداد می کنند. در این موارد معمولاً از استند و بالون قلبی برای باز کردن رگهای پیوندی یا عروق اصلی قلب استفاده می شود. اگرچه احتمال بروز این عارضه زیاد نیست ولی به دنبال عمل قلب باز میزان سکته های قلبی نسبت به استفاده از استند ، بیشتر است.
ب ) جراحی قلب بسته
در جراحی کمتهاجمی قلب یا عمل جراحی بسته قلب که بعنوان جایگزینی برای جراحی باز قلب است، از طریق ایجاد برشهای کوچکی در سمت راست سینهی بیمار انجام میگیرد. در این نوع جراحی قلب، نیازی به بریدن استخوان قفسه سینه (استرنوتومی) نیست. در جراحی بسته قلب، جراح عمل را از طریق بین دنده فرد انجام میدهد و باعث میشود شدت درد کمتر شده و روند بهبودی نیز در بسیاری از افراد سریعتر شود. در عمل جراحی کمتهاجمی دید جراح بر روی برخی از قسمتهای قلب بیمار نسبت به جراحی قلب باز دید بهتری دارد. ممکناست که در جراحی بسته قلب نیز همانند جراحی باز لازم باشد تا قلب بیمار بطور موقت از کار بیفتد و از طریق یک پمپ بای پس قلبی ریوی، جریان خون به بدن ادامه یابد. از جراحی بسته قلب برای درمان انواع بیماریهای قلبی استفاده میشود. این نوع جراحی که بدون استفاده از ماشین قلب و ریۀ مصنوعی (Cardiopulmonary bypass) و با چشم بسته و بدون دید جراح و در روی قلب در حال ضربان صورت می گیرد ( توسط کاتتربالونی و یا انگشت)، در درمان بیماریهای زیر انجام می گیرد:
1ـ ترمیم تنگی دریچۀ میترال قلب.
2ـ ناهنجاریهای مادرزادی قلب به ویژه در کودکان ( شانتهای قلبی).
3ـ PDA پی ، دی، ا .
4ـ انواع پیس میکر داخلی و خارجی قلب ( ضربان ساز).
5ـ کوآرکتاسیون آئورت در ناهنجاریهای حلقۀ عروقی.
در سال 1922 نخستین عمل جراحی میترال بسته توسط دو جراح آمریکایی به نام های « کاتلرولوین » انجام گرفت. دکتر بالی و دکتر هارکن نیز از سایر پیشگامان جراحی قلب بسته هستند.
انواع مختلف عمل بسته قلب:
مجرای شریانی باز: پیدیای مربوط به مسیر بازی است که جریان خون بین آئورت و شریان ریوی را برقرار میکند.
کوآرکتاسیون آئورت: به تنگی دیواره آئورت گفته میشود. این مشکل ممکن است از زمان تولد وجود داشته باشد و یا در دوران کودکی ظاهر شود.
بلالوک تسینگ شنت: عمل بیتی شنت برای افزایش جریان خون به ریهها صورت میگیرد. لولهای گورتکس با باز کردن قفسه سینه از طریق روش توراکوتومی چپ یا راست، قرار داده میشود.
مزایای جراحی بسته قلب
در همهی افراد نمیتوان از جراحی کمتهاجمی قلب استفاده نمود اما برای افرادی که از آن استفاده میکنند مزایایی به همراه دارد.
برخی از مزایای جراحی کمتهاجمی قلب در مقایسه با جراحی باز آن عبارتند از:
از دست دادن خون کمتر
خطر کمتر ابتلا به عفونت
درد و آسیب کمتر
کمتر بودن مدت زمان بستری، بهبودی سریعتر و امکان بازگشت به فعالیتهای عادی در مدت زمان کمتر
جای زخم کوچکتر و کمتر قابلتوجه
مراحل انجام جراحی کمتهاجمی قلب عبارتند از:
تعویض و ترمیم دریچه تریکوسپید (سه لتی)
تعویض دریچه آئورت
نقض دیواره بین دهلیزی و بستن سوراخ بیضی باز
جراحی نقص دیواره بین دهلیزی بطنی
فیبریلاسیون دهلیزی به روش ماز
جراحی بای پس عروق کرونری قلب
برداشت ورید صافن جهت جراحی بای پس عروق کرونری قلب
در زیر به برخی از عوارض و معایب جراحی قلب بسته اشاره می شود :
خونریزی
سکته مغزی
عفونت زخم
ضربان غیرعادی قلب (آریتمی)
مرگ
در نهایت تفاوت عمل قلب باز و بسته
تفاوت چندانی بین شیوه انجام عمل قلب باز و عمل بسته قلب وجود ندارد. تنها مزیتی که عمل بسته قلب به نسبت عمل باز دارد این است که عمل بسته نیازی به دستگاه بایپس قلبی ریوی ندارد. در نتیجه زمان بستری شدن در بیمارستان کوتاهتر و دوره بازیابی هم بسیار سریعتر صورت میگیرد. بیشتر عملهای بسته قلب به رگهای خونی اصلی که مستقیما به قلب وصل هستند همچون آئورت یا سرخرگ ریوی میپردازند.
Pingback: تحصیل در رشته مهندسی پزشکی درفرانسه - Frand